Hè đến, ở chợ thỉnh thoảng có hàng bày bán những mẹt hoa thiên lý xanh lục vàng non tươi mơn mởn. Hoa thiên lý thường rất lành, bởi chẳng mấy người phun thuốc trừ sâu hay thuốc bảo vệ thực vật làm gì. Không những lành, hoa thiên lý còn có công dụng nhanh nhiệt, phòng ngừa rôm sảy, an thần, giúp ngủ ngon nên nhiều người mua về chế biến thành những món ăn bài thuốc ngon miệng cho cả gia đình.
Hoa thiên lý còn có tên gọi khác là dạ lý hương, dạ lài hương. Đây là hoa của cây thiên lý, một loại cây dây leo, phân chia thành nhiều nhánh. Lá mọc đối, gốc hình tim, có màu xanh lục bóng. Hoa thiên lý mọc thành xim dạng tán ở nách lá, có nhiều hoa màu vàng lục, cánh hoa hợp thành ống dài, trên chia thùy hẹp dài, quả hạt dài.
Theo Đông y, hoa thiên lý có vị ngọt, tính bình, giúp giải nhiệt, chống rôm sảy. Hoa thiên lý được sử dụng như một vị thuốc an thần giúp ngủ ngon, bổ tâm, thận, đỡ mệt mỏi, đau lưng.
Theo phân tích của khoa học hiện đại, lá và rễ của loại cây này có chứa chất kháng sinh tự nhiên, có tác dụng sát trùng, diệt khuẩn, kích thích mọc da non. Trong lá cũng có một hàm lượng nhỏ chất ankaloid, có tác dụng giảm đau. Lá thiên lý cũng được dùng để chữa bệnh trĩ ngoại hay mụn nhọt, lở loét.
Hoa thiên lý là một trong những thực phẩm được dùng làm thuốc vừa rẻ lại hiệu quả. Dưới đây là những món ngon bài thuốc từ hoa thiên lý, bạn có thể tham khảo để thay đổi thực đơn của gia đình mình trong những ngày Hè nắng nóng.
1. Canh hoa thiên lý giò sống
Nguyên liệu: 200gr giò sống, 200gr hoa thiên lý, nước dùng gà hoặc lợn, gia vị (bột canh, hạt tiêu…). Có nước dùng, món canh sẽ ngon hơn.
Cách làm: Đun sôi nước dùng. Viên giò sống thành những viên nhỏ, rồi thả vào nồi nước dùng. Giò chín sẽ nổi lên trên bề mặt nước. Trong lúc đun sôi giò thì rửa sạch hoa thiên lý, rồi thả vào nồi canh, nêm nếm gia vị cho vừa miệng. Đợi nồi canh sôi thì tắt bếp.
Canh hoa thiên lý giò sống có vị ngọt tự nhiên, thơm mát, có tác dụng giải nhiệt, an thần, ngủ ngon.
2. Canh cua hoa thiên lý
Nguyên liệu: 200gr hoa thiên lý, 200gr cua đồng, gia vị (bột canh, muối…).
Cách làm: Cua đồng rửa sạch, giã nhuyễn, lọc lấy nước. Hoa thiên lý rửa sạch, để ráo nước.
Cho nồi nước cua lên bếp, bật nhỏ lửa, vừa đun vừa khuấy nhẹ để gạch cua nổi lên trên. Khi canh sôi, thả hoa thiên lý vào nồi, nêm nếm gia vị cho vừa miệng. Nồi canh sôi lại thì tắt bếp.
Canh cua hoa thiên lý chẳng phải là món ăn cao sang gì nhưng lại được nhiều người yêu thích, nhất là khi ăn kèm với cà muối trong bữa cơm tối ngày Hè nóng nực.
3. Hoa thiên lý xào lòng mề
Nguyên liệu: 200gr hoa thiên lý, 2 bộ lòng gà, 1 củ hành khô, gia vị (bột canh, muối, hạt tiêu…).
Cách làm: Hoa thiên lý rửa sạch, để ráo nước. Lòng gà làm sạch, thái miếng nhỏ vừa ăn. Hành khô bóc vỏ, đập dập.
Cho chút dầu vào chảo, phi thơm hành khô. Cho lòng gà vào chảo, xào chín, nêm nếm gia vị cho vừa miệng. Khi lòng gà chín thì cho hoa thiên lý vào đảo nhanh tay khoảng hơn 1 phút. Xúc hoa thiên lý xào lòng mề ra đĩa.